“WIJ BSD-ers Het menselijk verhaal van onze legergemeenschap op Duitse bodem (1945-2002)”
Bijna zestig jaar lang – vanaf de val van Adolf Hitlers’ Derde Rijk in 1945 tot in 2002 leefden er op Duits grondgebied honderdduizenden Belgen in een kunstmatige wereld : de “BSD”, of de “Belgische Strijdkrachten in Duitsland”.
“BSD” betekende veel meer dan alleen maar tanks en ander wapentuig. In de regio van Aken tot Kassel resideerde een bonte verzameling landgenoten, want aan de ruime sociale biotoop die de BSD was, zat ook een enorm menselijk verhaal aan vast.
In de BSD zat je omdat het moest : als dienstplichtige soldaat die – meestal dik tegen zijn goesting – zijn verplichte legerdienst er kwam kloppen (enkele maanden minder dan in België). Of je woonde er als vrouw omdat je echtgenoot een “BSD-boeffer” was. Of je groeide er op omdat je in een BSD-gezin geboren werd.
Hoe was het om te leven in onze “tiende Belgische provincie”, waar het militaire kastensysteem zeer nadrukkelijk aanwezig was ? Beroepsjournalist Jan Backx (°1949) schreef er een zeer menselijk verhaal over in een boek dat al die verhalen van al die verschillende mensen in de BSD bundelt.
Jan Backx heeft het geluk gehad dat hij als soldaat-milicien van de lichting 1972 destijds zijn journalistieke job heeft kunnen voortzetten. Dank zij “Korpsjournaal” kon hij veel rondreizen in de BSD en leerde hij snel dat het leven in de diverse eenheden behoorlijk kon verschillen. Wat hij toen in het krantje van de BSD niet kwijt kon, kan hij nu vertellen in dit boek.
Vragen die hij zijn gesprekspartners voor de voeten gooide waren : hoe was het om in de BSD dienstplichtige, beroepsmilitair, echtgenote of kind te zijn ? Hoe verteerden zij de verwijdering van hun Belgische verwanten ?
De antwoorden die hij noteerde verwerkte de auteur tot een overzichtelijk maar nog nooit eerder verteld verhaal. In het boek komen de echte BSD-mensen, ontdaan van hun eventuele sterren en strepen, voor het eerst ongedwongen aan het woord. Filosofische beschouwingen over oorlog en vrede ontbreken daarbij niet.
“Wij BSD-ers” is in de eerste plaats een zeer menselijk boek met veel aandacht voor de “kleine geschiedenis”. Dit is erg belangrijk omdat juist de anekdote kenschetsend was voor het dagelijkse “reilen en zeilen in de BSD”. Met het verstrijken van de jaren en het langzaam verdwijnen van de mensen die het zelf “meemaakten” dreigt dit te vernevelen. Onze laatste dienstplichtige militairen zijn ondertussen ook al gevorderde dertigers geworden. Ook wat jeugdnostalgie klinkt door in het boek. In de BSD waren er immers geen bejaarden. Anders dan de gemiddelde leeftijd van het huidige ABL.
Het boek verkoopt als een vuurtje, het verscheen in oktober jl. en is al in zoveelste herdruk.
Jan Backx, “Wij BSD-ers”, uitgeverij Roularta, 2008, 463 blz., 21,90 euro, ISBN 978 90 8679 131 6.
Luc Van den Weygaert