Cultuurverschillen bij fusie

www.doorbraak.be – door Sander Carollo

Een jaar geleden spraken de haven van Gent (de derde grootste haven België) en Zeeland Seaports (de haven van Vlissingen en Terneuzen) zich publiekelijk uit over een fusie. Op 1 januari 2018 zal de het zover zijn. Op 8 december zal de naam van de nieuwe fusiehaven al worden bekendgemaakt. Toch is er nog veel twijfel langs Nederlandse kant, al zullen zij uiteindelijk wel instemmen. Al blijft er voor beide havens nog veel onduidelijkheid, schrijft de Nederlandse Provinciaal Zeeuwse Courant (PZC) na de laatste vergadering  in de Provinciale Staten van Zeeland over de fusie.

Meer ambitie

Zo moet het fusiedocument waarschijnlijk worden aangepast, omdat het niet spoort met de afspraken over de schoonmaak van het zwaar verontreinigde terrein van fosforfabriek Thermphos in Vlissingen. De twee havens gaan ervan uit dat de opbrengsten van het gesaneerde terrein van de voormalige fosforfabriek hen toekomen, maar Middelburg en Den Haag eisen ook een aandeel op. Ook over de financiële kosten van de sanering heerst nog veel onduidelijkheid.

Pas na de definitieve goedkeuring van de fusie tegen ten laatste 1 december, zal de directie werken aan een strategische visie

Daarnaast hebben de Nederlandse Provinciale Staten nog een heleboel aanmerkingen. Pas na de definitieve goedkeuring van de fusie tegen ten laatste 1 december, zal de directie werken aan een strategische visie. De nieuwe Nederlandse regering betreurt dat hierdoor de verwachte voordelen nog niet op papier staan.

We horen liever een reëel verhaal dan een verkooppraatje

Ton Veraert (statenfractievoorzitter D66) vindt dat de havens bij de fusie meer ambitie moeten tonen. Anita Pijpelink (statenfractievoorzitter PvdA) waarschuwt daarnaast voor de complexe fusie van twee bedrijven uit verschillende landen. ‘Een fusie van havens uit twee landen is nog maar één keer eerder gebeurd’, zegt ook SP-fractievoorzitter Ger van Unen. ‘We horen liever een reëel verhaal dan een verkooppraatje’, zei hij verder. Toch ziet enkel 50 Plus de fusie niet zitten. Volgens hem profiteren vooral de Vlamingen van de voordelen en zitten de Zeeuwen, met name boven de Westerschelde, met de nadelen. Volgens gedeputeerde Carla Schönknecht (VVD) zijn er cultuurverschillen, maar moet er wederzijds vertrouwen in elkaar zijn. En volgens haar kunnen de havens desnoods weer uit elkaar groeien.

Zeebrugge

Laten we hopen dat we er over twintig jaar niet achter komen dat we een verkeerd besluit hebben genomen

Terneuzen, de Nederlandse gemeente die naar eigen zeggen het meeste te winnen heeft bij de havenfusie (maar de minste aandelen heeft), steunt de samenvoeging. Maar ook hier zijn ze op hun hoede voor de samenwerking met Vlamingen. ‘Laten we hopen dat we er over twintig jaar niet achter komen dat we een verkeerd besluit hebben genomen’, waarschuwde oppositieraadslid Sam Verhelfst (SGP). Burgemeester Jan Lonink vertelde op de gemeenteraad trouwens dat ook de haven van Zeebrugge mee aan tafel heeft gezeten, maar te lang twijfelde om mee in zee te gaan met Gent en Zeeland.

Het fusieakkoord tussen de Haven van Gent en Zeeland Seaports moet in totaal bekrachtigd worden door acht betrokken gemeente- en provincieraden. De aandeelhouders van Havenbedrijf Gent zijn de stad Gent, de gemeenten Evergem en Zelzate en het provinciebestuur Oost-Vlaanderen. De aandeelhouders van Zeeland Seaports zijn de gemeenten Vlissingen, Terneuzen en Borsele en de provincie Zeeland.

Niet fuseren met de haven van Zeeland zou schuldig verzuim zijn

Langs Belgische kant gingen Gent en Zelzate vorige week met volle applaus akkoord. ‘Het zal de Gentse belastingbetaler niks kosten’, beloofde havenschepen Mathias De Clercq (Open Vld). ‘Er zijn garanties ingebouwd dat de historische schuld van Zeeland Seaports nooit op de Gentenaars kan verhaald worden. Het zal de werkgelegenheid in de haven garanderen en alle werknemers blijven aan de slag onder dezelfde voorwaarden. Niet fuseren met de haven van Zeeland zou schuldig verzuim zijn, klonk het in een studie door experts.’ Zo wordt het fusiebedrijf gewaardeerd op 1 miljard euro en toont een studie van consultant McKiney aan dat de overslag, omzet en werkgelegenheid door de fusie 15% sneller moet kunnen groeien.

Slecht onderhandeld

Opvallend : ook alle oppositieleden stemden voor de fusie. Enkel het Schaduwcollege, een nieuwe burgerbeweging, maakte enkele tegenkantingen. Experten van Gent Wake Up!, dat deel uitmaakt van het Schaduwcollege, staan volledig achter de havenfusie, maar hebben het Gentse stadsbestuur meermaals verwittigd dat het contract slecht opgesteld is.

Niet alleen is de waardebepaling volgens hen ongelijk verlopen op basis van een politieke logica in de plaats van een economische. Nu heeft Gent namelijk recht op 50% in plaats van 65%. De financiële risico’s in het contract zouden ook slecht afgedekt zijn en te veel rechtsonzekerheid bieden. De havenfusie bepaalt onder meer dat de fusieholding, waarin Gent 48% verwerft, de ongeveer 400 miljoen euro loodzware schulden van Zeeland Seaports moet overnemen. ‘Jammer genoeg hebben de politieke partijen in Gent blijkbaar geen lessen getrokken uit de geschiedenis’, meent het Schaduwcollege. ‘De Nederlanders hadden de Belgen voor de Westerschelde reeds veel geld afgeperst bij de onafhankelijkheid van België.’ Toch zal volgens Daan Schalck, CEO van Havenbedrijf Gent, het nieuwe havenbedrijf zijn schuld probleemloos kunnen aflossen tegen 2028 en zal Gent financieel nooit tussenbeide moeten komen.

Foto’s © Gazet van Hove.