Wij vonden de bijdrage van Thomas von der Dunk, de bekende Nederlandse cultuurhistoricus, in De Standaard van 22 augustus onder deze titel bijzonder toepasselijk. Want Vlaanderen is qua verengelsing Nederland sterk aan het volgen. Daarom deze samenvatting.

De Nederlandse situatie

In Nederland wordt in de opiniepagina’s van de belangrijkste kranten stevig gedebatteerd over de verengelsing van het wetenschappelijk onderwijs. In geen enkel Europees land is de verengelsing zover doorgedreven als in Nederland. Aan sommige universiteiten worden zelfs hele cursussen alleen nog maar in het Engels gegeven. En dat niet alleen in de exacte wetenschappen maar ook op het terrein van de taalgevoelige humaniora (geesteswetenschappen en klassieke taal en letterkunde). Dat alles in lijnrechte tegenspraak met de wet die vastlegt dat het Nederlands in beginsel de voertaal is, dat alle studies in het Nederlands beschikbaar moeten blijven en daarvan alleen om specifieke redenen mag afgeweken worden. Het argument bij deze verengelsing is dat alleen op deze manier een klein land als Nederland gelijke tred kan houden met de grote wereld en de internationalisering. Om topuniversiteiten te bekomen wordt ex-cathedra beweerd dat deze moeten overschakelen op het Engels. Alleen zo zouden ze buitenlandse topwetenschappers en –studenten kunnen aantrekken. Vooral in Groningen en Maastricht leidt dit tot de idiote situatie dat Duitse studenten Marx of Nietzsche in het Engels moeten lezen.

Koopmansgeest

De behoefte aan een internationaal imago is in feite gebaseerd op een financieel aspect : door buitenlandse studenten aan te trekken kunnen de universiteiten meer geld binnen halen en extra banen scheppen. Dat is in Nederland wel nodig als gevolg van de dominerende neoliberale dogmatiek. Niet een bildungsideaal of de beste wetenschap is leidend maar het meest lucratief verdienmodel.

Verzet

Deze verkwanseling van de moedertaal roept in Nederland buiten bestuurderskringen steeds meer verzet op. Want door het gebruik van het Engels gaat meteen het inhoudelijk niveau omlaag : zowel de studenten als de wetenschappers houden een beperkte woordenschat over. En dit heeft direct invloed op de zorgvuldigheid van formuleringen. Vooral bij de humaniora komt het juist op de nuances aan. Anderzijds zullen de meeste studenten na hun opleiding gewoon in Nederland werkzaam blijven. En dus met een Nederlandstalig publiek te maken hebben. Bv. Nederlandse juristen zullen daarom met Nederlandse wetteksten perfect moeten vertrouwd zijn. Een belangrijk protest en verzoek werd geformuleerd door de vzw BON (Beter Onderwijs Nederland) in een open brief aan de informateur en aan de onderhandelaars van de nieuwe Nederlandse regering.

Kloof

De overgrote meerderheid van de inwoners beheerst maar één taal behoorlijk : de eigen moedertaal. Daarom zal een verengelsing van het wetenschappelijk onderwijs leiden tot een groeiende kloof tussen de elite en de gewone bevolking die het welig tierend populisme nog verder zal voeden.

De toegang tot topfuncties in eigen land zal voor de eigen inwoners steeds moeilijker worden. Want als beheersing van het Engels een doorslaggevend criterium wordt, leggen Nederlandse inboorlingen het vanzelfsprekend af tegen Engelse of Amerikaanse “native speakers”. En wat voor docenten geldt, geldt natuurlijk ook voor de studenten : die worden automatisch op achterstand gezet. Zo creëert Nederland op termijn een eigen franskiljon probleem waarbij met Nederlands belastinggeld Engelstalige universiteiten met Engelstalige docenten voor Engelstalige studenten in stand worden gehouden. Dat lijkt voor de auteur op termijn het recept voor een fiscale volksopstand.

Het meest bizarre voorstel om het probleem op te lossen

De meest bizarre – bijna op satire lijkende maar serieus bedoelde bijdrage – kwam van de Leidse hoogleraar Chinese taalkunde Rint Sybesma : “Ondervang het probleem van een dreigende taalkloof door gewoon het Nederlands formeel af te schaffen, te beginnen op de basisschool. Dat geeft eerst wat onrust bij de achterblijvers, maar na een paar generaties ben je van het gedonder af.”

Voor de Vlaamse geschiedenis zou Nederland moeten leren dat de uitkomst een andere is.

Bron : NEDERlands / LandsTAAL – VVB

Foto’s (c) Gazet van Hove.