door Veerle Wouters & Hendrik Vuye – www.doorbraak.be
Prins Flater
Het flaterlijstje van Prins Laurent is al vrij lang. Er zijn de omstreden uitspraken over de regering Dehaene (1992-’99) – die te veel aandacht heeft voor economie en te weinig voor ecologie – en over de sluiting van de Renault-fabriek te Vilvoorde. In 2000 is er een snelheidsovertreding, waarna eerste minister Verhofstadt hem een boze brief schrijft.
Er worden regelmatig kritische vragen gesteld over de vastgoedactiviteiten van Laurent en het gebruik van de dotatie hiervoor. In 2011 is er heisa omdat de prins op reis vertrekt naar Congo, zonder akkoord van de regering. Kort nadien zal hij op eigen initiatief contacten hebben met Lybische diplomaten. Er is discussie geweest over een project voor hernieuwbare energie in Angola. In 2015 komt Laurent in de problemen bij de controle van zijn werkingsuitgaven door het Rekenhof.
Het marineschandaal (2007)
In 2007 is er het zogenaamde marineschandaal. De villa Clementine blijkt ingericht met geld van de zeemacht. Laurent wordt gehoord als getuige, hij wordt niet in verdenking gesteld. Volgens zijn gewezen medewerker kolonel Vaesen, is de prins wel op de hoogte. Albert II zal in zijn kersttoespraak van 2006 zelfs verwijzen naar het incident : ‘Bovendien is er de jongste tijd dikwijls sprake van misbruik van gemeenschapsvoorzieningen en van gemeenschapsgelden. Ik zou hieromtrent twee opmerkingen willen maken. 1. Niemand staat boven de wet en justitie moet haar taak in volle onafhankelijkheid kunnen uitvoeren. 2. Wanneer het gerecht verduisteringen vaststelt lijkt het me billijk dat de schadeloosstelling iedereen zou treffen die er voordeel uit haalde’.
De koning zal via de civiele lijst 185.000 euro terugstorten aan de zeemacht. Dit zou het bedrag zijn van de ongerechtvaardigde verrijking aan de villa. Alhoewel ‘terugstorten’, de civiele lijst is overheidsgeld afkomstig van de belastingbetaler en dient om de koning toe te laten zijn functie te vervullen. Wat Albert II hier doet is op een oneigenlijke wijze gebruik maken van de civiele lijst.
Prins Laurent botst met Leterme (2011)
In 2011 wordt een bescheiden stap gezet om prins Laurent een aantal deontologische regels op te leggen. Aanleiding zijn incidenten rond de activiteiten van de prins. De prins vertrekt naar Congo, ondanks het uitdrukkelijk verzoek van de regering om dit niet te doen. In de Kamer is eerste minister Leterme scherp : ‘Het standpunt van de regering is duidelijk. Er is geen grondwettelijke of wettelijke bepaling met betrekking tot de zogenaamde dekking van de handelingen van de prins. Het statuut van koninklijk prins legt prins Laurent uiteraard wel bepaalde verplichtingen op, net zoals het hem bepaalde rechten toekent, uit hoofde van de wet tot vaststelling van een dotatie, die eind 2001 in dit parlement is goedgekeurd. Zo is de prins verplicht tot terughoudendheid, voorzichtigheid en overleg wanneer hij daden stelt of verplaatsingen onderneemt met een mogelijke politieke dimensie’.
In een schrijven aan eerste minister Leterme meldt Laurent dat hij zich voortaan aan bepaalde gedragsregels zal houden. Voor buitenlandse reizen zal hij de minister van Buitenlandse Zaken raadplegen. Hij zal de contracten van zijn stichting ‘Global Renewable Energy & Conservation Trust’ (GRECT) voorleggen aan de diensten van de eerste minister.
Laurent eindigt de brief met een mea culpa : ‘ik ben er mij terdege van bewust en aanvaard ook dat het niet naleven van één van beide regels er automatisch toe zal leiden dat de regering de intrekking van mijn dotatie aan het parlement voorstelt’.
De gedragsregels (2013)
In 2013 stelt de regering-Di Rupo bij wet gedragsregels vast. Eigenlijk zijn deze regels geschreven voor Laurent. Hij blijft maar buiten de lijntjes kleuren.
Plannen om in privé-verband of openbaar te reizen buiten de Europese economische ruimte, worden meegedeeld aan de minister van Buitenlandse Zaken. Elke reis naar het buitenland die een politieke betekenis kan hebben, kan slechts plaatsvinden mits het akkoord van de minister van Buitenlandse Zaken. Hetzelfde geldt voor de contacten die de prins in België heeft met autoriteiten van buitenlandse staten of met hun vertegenwoordigers.
Indien de gedragsregels niet worden nageleefd, dan kan de regering aan de kamer voorstellen de dotatie in te houden. Betrokkene wordt evident gehoord. Het initiatief ligt dus bij de regering.
Wat baten kaars en bril …
Maar het baat niet. In oktober 2016 brengt de V&W-fractie aan het licht dat prins Laurent zonder toestemming van de minister van Buitenlandse Zaken contact heeft met de eerste minister van Sri Lanka. Hoe zijn we dit te weten gekomen ? Eenvoudig, de prins heeft het zelf getweet. Eerste minister Charles Michel antwoordt in de Kamer dat hij Laurent de gedragsregels nog eens gaat uitleggen.
Maar in december is het opnieuw prijs. Prins Laurent haalt zwaar uit naar zijn familie en naar politici. We moeten de hem ‘met rust laten’, stelt hij. Eerste minister Charles Michel kondigt nu aan dat hij een ‘allerlaatste gesprek’ zal hebben met Laurent. Hij stelt ook dat bij een volgende overtreding van de gedragsregels een sanctie volgt.
Juli 2017 … op de twitteraccount van Prins Laurent kan men lezen dat de prins aanwezig is bij de viering van de 90e verjaardag van het Chinese ‘bevrijdingsleger’. De prins tweet zelfs een foto. We dienen onmiddellijk een parlementaire vraag in : heeft de prins toestemming gevraagd aan Didier Reynders ? Dit blijkt opnieuw niet het geval te zijn.
Een sanctie, dan wel een duurzame oplossing ?
In 2001 kent de paars-groene regering-Verhofstadt Laurent een dotatie toe. Bedoeling is duidelijk dat de prins uit de media blijft. Maar dit helpt niet. Toch zal de regering-Di Rupo in 2013 de dotatie van Laurent bevestigen.
Deze keer kondigt Charles Michel een ‘proportionele sanctie’ aan. Het zou kunnen gaan om een gedeeltelijke inhouding van de dotatie. Het werd hoog tijd …
De vraag is echter veel fundamenteler. Dat een kroonprins of een afgetreden koning een dotatie krijgen, gebeurt in vele monarchieën. Dit is een ‘functionele dotatie’, ze houdt verband met de uitoefening van de koninklijke functie.
De dotaties van prins Laurent en prinses Astrid zijn persoonlijke gunsten. Beiden zullen nooit de troon bestijgen. Het is een gunst omdat men koningskind is. Men kan dit niet verantwoorden want er is niet eens een band met de monarchie als instelling. Toch krijgt Prins Laurent een jaarlijkse dotatie van 308.000 euro, prinses Astrid van 321.000 euro.
En mochten we nu deze persoonlijke gunsten eens afschaffen ? Open VLD, N-VA en Jong-CD&V stellen dit vandaag voor. Ons voorstel is al in 2015 ingediend. Indien Open VLD, N-VA en Jong-CD&V het echt menen, dan hoeven ze het maar te stemmen. Maar menen ze het echt ? Of is dit de zoveelste aflevering van de serie ‘lees onze tweets en onze persberichten, maar kijk niet naar onze regeringsdaden’ ?
Foto’s (c) Gazet van Hove – coverfoto : koninklijk paleis Brussel.
De auteurs publiceerden vorig jaar een alles omvattend boek over ‘macht en middelen van het Belgische vorstenhuis’; De macht van de monarchie (Vrijdag).