door Sander Carollo – www.doorbraak.be .

‘Eindelijk een diepgravende analyse over de vraag waarom mondiale veranderingen de kloof tussen politici en burger zo graat maakt’, besluit de Nederlandse opiniemaker Arend Jan Boekestijn over dit boek. En je kan hem geen ongelijk geven : auteur Rob de Wijk voldoet aan de verwachtingen. De Nederlandse auteur is onder meer hoogleraar in de internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en columnist van het dagblad Trouw.

Het boek is geschreven met fenomenen als de brexit, Donald Trump, Marine Le Pen en Geert Wilders in het achterhoofd. De Wijk zijn centrale stelling is dat internationale oorzaken aan de basis liggen van de revolutionaire stemming in verschillende Europese landen. De Wijk refereert daarom graag aan het jaar 1848, een tijd van opstanden, politieke protesten en revoluties vanwege de industriële revolutie in combinatie met een economische crisis. Volgens hem is het onjuist om de oorzaken van populisme, nationalisme en protectionisme louter te verklaren aan de hand van enkel binnenlandse factoren. Zoals hij het zelf verwoordt: ‘Dit boek is een zoektocht naar ‘iets diepers’ dat per definitie een internationale oorsprong heeft. Zo bekijkt hij de omstandigheden waarin het volk in opstand komt en onderzoekt hij waarom dat in meerdere landen vrijwel gelijktijdig gebeurt. Hoewel zijn stelling logisch lijkt, is deze benadering overigens niet mainstream.

De auteur bouwt in De nieuwe revolutionaire golf voort op zijn vorige boeken die ook nog steeds actueel zijn : Supermacht Europa (2005), 5 over 12 (2012) en Machtspolitiek (2014). De Wijk gaat dieper in op actuele zaken zoals globalisering, de economische crisis, de vluchtelingencrisis, de kritiek op de EU en de machtsposities van Rusland en China. Veel feiten zijn verklaarbaar en voorspelbaar, stelt De Wijk, die eraan toevoegt dat de verkiezing van Trump perfect in de door zijn beschreven trend past.

Maar de Wijk geeft niet toe aan populisme, nationalisme en protectionisme. Ook de elite biedt niet de juist oplossing, besluit de Wijk, die meent dat we een andere vorm van politiek moeten bedrijven. Toch blijft hij hierover eerder vaag (‘dit boek is een pleidooi voor een aanpassing aan de nieuwe tijd’). De Wijk constateerde ook dat er geen goede en snelle oplossingen zijn voor mondiale uitdagingen maar het sociaal contract moet in ieder geval hersteld worden. Hij is kritisch voor de Europese Unie, maar stelt de Europese integratie as such niet in discussie. Voorts wil hij het gevoel van veiligheid en identiteit herstellen – ‘een effectief buitenland en -veiligheidsbeleid is noodzakelijk’. Ten slotte wil hij als tegengewicht voor de technocratie deze aanvullen met bijkomende manieren van politiek bedrijven, zoals bepaalde vormen van referenda.