MORTSEL
Ooit werkte iedereen die arbeider was en in de buurt van Mortsel woonde voor Gevaert. Na de eeuwwisseling kende men enkele turbulente jaren maar we hebben de indruk dat de wind stilaan gaan liggen is. Maar is dat wel zo ? We spraken erover met Yves Van Antwerpen, werknemersafgevaardigde en woordvoerder van het ACV, in het bijzijn van zijn plaatsvervanger, Peter Simons.
Agfa-Gevaert ontwikkelt, produceert en verkoopt analoge en digitale beeldvorming. Het heeft verkooporganisaties in 40 landen en op andere plaatsen wordt de markt door een netwerk van agenten en tussenpersonen bediend. Volgens de jaarrekening van 2015 telt de onderneming wereldwijd 10.298 werknemers (uitgedrukt in voltijdse equivalenten). Het bedrijf had een omzet van 1,8 miljard euro en maakte 75 miljoen winst. De voornaamste productie- en onderzoekscentra van Agfa-Gevaert bevinden zich in België (Mortsel, Edegem, Wilrijk, Heultje en Gent), de Verenigde Staten, Canada, Duitsland, Italië en de Volksrepubliek China.
Toch zijn er nog steeds mensen die ‘Gevaert’ kennen als producent van fotorolletjes. ‘De productie daarvan ligt al een tijd achter de rug’, zegt Yves Van Antwerpen. ‘Al in de jaren zestig werd een groot deel verkocht aan Duitsland. We produceerden zowel producten voor amateur- als professionele fotografen. Het amateurgedeelte verhuisde naar Duitsland, het professionele luik bleef in Mortsel. In de jaren ’90 maakten we ook bepaalde basisproducten zoals chemicaliën en kleurpapier. Dat is volledig verdwenen in 2004 toen AgfaPhoto – dat al deze activiteiten groepeerde – voor een symbolische euro werd verkocht aan een groep investeerders uit het voormalige Oost-Duitsland. In Duitsland hebben ze de GMBH (bij ons : BVBA) failliet laten gaan, waardoor 4.000 mensen hun werk verloren. Er lopen nog altijd claims tegen de holding, die juridisch gezien nog in België zit. Dat proces loopt dus al meer dan dertien jaar. We hopen dat er in 2017 eindelijk een definitieve uitspraak komt.’
Agfa maakt geen fotorolletjes meer, maar waar is men dan wel mee bezig ? ‘Er zijn drie afdelingen. Vooreerst is er Agfa Graphics, de grafische afdeling die vooral voor drukkerijen werkt en film- en fotochemicaliën en aluminium-drukplaten maakt om encyclopedia en tijdschriften te maken. Deze divisie vertegenwoordigt ongeveer de helft van de totale omzet. Dan heb je Agfa HealthCare, die ziekenhuizen en andere zorgorganisaties medische beeldvormings- en informatiesystemen aanbiedt . Dat gaat heel ver : zowel het plaatje bij de tandarts waarop je moet bijten bij een radiografie wordt geproduceerd bij Agfa maar ook met het Amerikaanse leger heeft men contracten. Tenslotte heb je Agfa Speciality Products, dat producten levert in verscheidene industriële markten : NDT (Non Destructive Testing), een industriële X-rayfilm die wordt gebruikt voor pijpleidingen, producten voor vliegtuigen en luchtfotografie. Verder werkt men er ook aan materialen voor zonnepanelen en industriële inkten. Tot vorig jaar behoorde ook Cinefilm daarbij, maar dat is nu gedigitaliseerd. Tenslotte worden er ook nog microfilms aangemaakt. Die worden vooral gebruikt door banken omdat die bepaalde documenten twintig jaar lang moeten bijhouden.’
Van de ene herstructurering naar de andere
Het lijkt erop dat alles rustig is in de Septestraat. Ooit was het anders. ‘Vanaf 2001 zijn we van de ene herstructurering in de andere gerold. Onze klassieke producten gingen achteruit waardoor de indruk ontstond dat het heel slecht ging met het bedrijf. Bovendien kwamen er nieuwe spelers op de markt. Vroeger bestond de top drie in onze sector steevast uit Fuji, Kodak en Agfa. Nadien zijn de prijzen enorm gezakt, waardoor de omzet daalde. Twintig jaar geleden bedroeg die nog drie miljard. In 2001 werkten er wereldwijd 20.000 mensen voor de firma, waarvan 4.000 in België. Nu is dat teruggevallen naar 3.500, waarvan 1.200 arbeiders. Elke herstructurering ging gepaard met een inkrimping. In 2013 kenden we het laatste grote sociale conflict rond besparingen omdat ons pensioenstelsel werd aangepast. Daarom werken hier nu veel mensen die niet meer gemotiveerd zijn. Ondertussen werden de schulden wel afgebouwd. Het ging om één miljard werkingskosten en 1,2 miljard aan pensioenen. Vorig jaar werd er schoon schip gemaakt. Gevolg : een halvering van de schulden die kon gebeuren omdat we maar aan tien procent van het rendement zitten. In ons land werd heel wat gecentraliseerd. Hierdoor kwam er steeds meer interesse van investeerders, die terug brood zien in Agfa.’
Vorige maand toonde de Duitse groep CompuGroup Medical dat het interesse had in een overname. CompuGroup maakt software voor de medische sector maar is qua omzet een stuk kleiner dan Agfa. De vraag kon dan ook worden gesteld of de Duitsers interesse hadden in alle aandelen, of alleen in die van Agfa HealthCare, niettegenstaande in een persbericht het tegenovergestelde werd beweerd. Toen het nieuws bekend geraakte schoot het aandeel Agfa-Gevaert omhoog met bijna achttien procent. Exact twee maanden na het begin van de gesprekken blies CompuGroup Medical de overnameplannen op. Een concrete reden voor het mislopen van de besprekingen werd niet gegeven, maar volgens Duitse bronnen speelde het lopende pensioenstelsel een belangrijke rol. Bij Agfa Gevaert gingen arbeiders jarenlang op hun 56ste op brugpensioen en kregen ze jarenlang 300.000 euro uitbetaald, verdeeld over negen jaar. Resultaat : de waarde van het aandeel zakte opnieuw.
‘Die pensioenlasten zijn er altijd geweest, ook in Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten. Vijf jaar geleden, met de bankencrisis, werden die bedragen mee in de boeken opgenomen, maar op zich blijven ze makkelijk beheer-baar. Op basis van de beurswaarde is Agfa een koopje. Ik ben ervan overtuigd dat er tot op vandaag wekelijks kandidaat-overnemers zich aanbieden. We blijven een begeerde bruid, maar een CEO die 1,6 miljoen per jaar verdient (de Fransman Christian Reinaudo, EM), geeft zijn ‘postje’ niet graag af. Al wie aan de top zit kent mekaar van vroeger door een gezamenlijk verleden bij Bekaert of Alcatel (zoals Reinaudo, EM). Een Duitse firma wou vijf euro geven per aandeel, dat in werkelijkheid twee euro waard was (nu net geen vier euro, EM). Vandaag is er geen referentieaandeelhouder. Vroeger was dat KBC, daarvoor Bayer.’
Yves Van Antwerpen sluit af met een positieve noot. ‘Er zitten nog groeimogelijkheden in Agfa-Gevaert. Door een transformatie kan je er een succesverhaal van maken, al wordt de druk vanuit Azië enorm groot. Wij werken nog altijd voor één van de beter betalende bedrijven, al dateren de laatste echte aanwervingen van de jaren ’90. Maar we zijn ook kwetsbaar. In Mortsel produceren we nu ook voor onze concurrenten, maar dat kan ooit worden omgedraaid.’
(EM)
Foto’s (c) Gazet van Hove.