Het Europa van de twee snelheden bestaat al, maar zal nog toenemen na een eventuele Brexit.
Door Theo Lansloot – www.doorbraak.be .
Op 6 februari 2016 kwamen de ministers van Buitenlandse Zaken van de zes oprichtende lidstaten van de EU (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland) informeel in Rome samen. In een gezamenlijk communiqué bevestigden zij hun streven naar ‘een steeds hechtere unie’ maar stelden dat niet alle lidstaten van de huidige landen van de EU het daarmee niet moeten eens zijn. Een onrechtstreekse wenk naar het Verenigd Koninkrijk.
Dit komt in feite neer op de erkenning van een EU met twee snelheden wat tot dusver officieel taboe was. In werkelijkheid bestaat ze echter al. Slechts 19 van de 28 lidstaten gebruiken de euro en niet alle EU-landen behoren tot de Schengenzone waarbinnen het personenverkeer vrij verloopt.
De ministers betreurden dat zowel de Europese staatsschuldencrisis als de migrantencrisis de solidariteit binnen de Unie hadden afgezwakt. Ze beloofden ook terrorisme en racisme te blijven bestrijden en de gemeenschappelijke waarden van een nog hechtere Unie nog meer te behartigen.
Op 3 juni toonde Verhofstadt zich nogmaals een overtuigd voorstander van een steeds hechtere unie, lees : een federale superstaat. Wat ook de uitslag van de volksraadpleging op 23 juni in het Verenigd Koninkrijk is, zo meende hij, zullen onderhandelingen over een nieuwe status van de EU noodzakelijk zijn. Ingeval van een Brexit zal dat zijn op basis van artikel 50 van het EU-verdrag. Blijft het VK wel lid dan zal, zoals met premier Cameron overeengekomen, het aparte Britse statuut binnen de Unie in het verdrag moeten worden opgenomen. Van zijn kant beloofde Cameron, volgens Verhofstadt, geen bezwaar te maken tegen een steeds hechtere unie zolang het VK niet verplicht is mee te doen met bepaalde aspecten daarvan zoals de euro of een politieke staatsvorm.
Verhofstadt verklaarde onomwonden dat de EU momenteel geen Europese Unie is maar een confederatie van nationale staten die slechts met eenparigheid kan beslissen. Dit maakt het de EU-organen onmogelijk efficiënt het hoofd te bieden aan de verschillende crisissen waarmee zij de voorbije jaren en nu nog hebben te maken met als gevolg het steeds meer teruggrijpen naar nationalistische en populistische oplossingen. Hij herinnerde aan het nooit goedgekeurde concept van een politieke unie uit 1953 dat voorzag in lidstaten en geassocieerde lidstaten. Zo het tot een Brexit komt zou Groot-Brittannië zo’n geassocieerde lidstaat kunnen worden.
Om zijn doelstellingen te bereiken rekent Verhofstadt vooral op Duitsland. Gemakshalve schijnt hij te vergeten dat de Bondsrepubliek en andere lidstaten die zich nog een grootmacht wanen, evenmin als het VK op vele gebieden de teugels niet aan de EU willen afstaan.
Brexit of niet : op 23 juni is het zover. Persoonlijk hoop ik dat het VK de EU niet verlaat. Zo niet worden de overige lidstaten nog meer overschaduwd door de ongelukkige as Berlijn-Parijs. Frankrijk noch de rest van Zuid-Europa dat al ten zuiden van Brussel begint, zijn geenszins lichtende voorbeelden. Anderzijds dreigt het wegvallen van de Britse rem, Angela Merkel nog arroganter te maken ten overstaan van de vele kleinere maar vaak goed presterende lidstaten. Haar recente uitlatingen daaromtrent in verband met haar houding tegenover Turkije, zijn soms akelig. Duitsland verliest langzaam maar zeker zijn terughoudendheid wegens de rol van Duitsland in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw. Vooral Oost–Europa, maar ook andere lidstaten zien die evolutie met lede ogen aan.
Het Brexit-referendum is dus ook voor Vlaanderen zowel economisch als politiek iets om zorgvuldig in het oog te houden.
Foto’s © Reporters.
Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.