Jommekebedenker Jef Nys scherpte zijn potlood in het Vlaams-conservatieve ‘satirische’ weekblad ’t Pallieterke.

Door Pieter-Jan Verstraete – www.doorbraak.be .

Kort na de lancering van het nieuwe satirische weekblad ’t Pallieterke in mei 1945 schreef hoofdredacteur Bruno de Winter een wedstrijd uit voor cartoonisten. De Winter was de mening toegedaan dat hij voor de stal van zijn ‘spotblad’ een of meerdere cartoonisten nodig had. Vandaar de wedstrijd. De amper achttienjarige Jef Nys, afkomstig uit een katholieke en Vlaamsgezinde familie, snelde naar zijn tekentafel om mee te dingen. Uit de 142 inzendingen raakte Nys’ inzending makkelijk in de top tien. Vanaf september 1945 werden de tien genomineerde tekeningen in ’t Pallieterke gepubliceerd. Het was aan de lezers om de winnaar aan te duiden. Tot zijn aangename verrassing kwam Jef Nys als overwinnaar uit de bus. Meteen bood Bruno de Winter hem een contract voor een vaste medewerking aan. De bloedjonge laureaat hapte onmiddellijk toe en werkte na een tijdje voltijds aan het blad mee.

Gedurende tien volle jaren werkte Nys aan het weekblad ‘met een goed hart en een slecht karakter’ mee. In die tien jaar publiceerde hij meer dan drieduizend cartoons, enkele korte strips, grappen en illustraties. In zijn latere jaren tekende hij tevens grotere en uiterst gedetailleerde composities, die vandaag nog steeds een plezier voor het oog zijn.

pallieterke

Het was meer dan een goed idee om aan de medewerking van Jef Nys aan ’t Pallieterke een afzonderlijk boek te wijden. De jonge Tomas Verachtert, zelf medewerker, nam die taak op zich en maakte er een overzichtelijk werk van. Hij zorgde voor een biografische inleiding, schreef de nodige achtergrondinformatie samen, maakte met hoofdredacteur Karl van Camp een bloemlezing van zo’n driehonderd stukken en schreef de verklarende legendes onder de prenten. Dat was ook broodnodig. Immers, jongere lezers zullen tijdens hun onderwijsjaren maar weinig gehoord hebben over de repressie, de koningskwestie, de steenkolenslag, de schoolstrijd … Elke afgebeelde spotprent staat netjes ingebed in tijd en ruimte. Nys maakte met vaardige tekenhand schitterende karikaturen van onder meer Frans van Cauwelaert, Camille Huysmans, regent Karel, koning Boudewijn, ‘polderbizon’ Jos van Eynde en Achilles van Acker. Daarnaast werd er tevens ruimschoots aandacht besteed aan de buitenlandse politiek in het blad, die dus ook in spotprenten aan bod kwam.

Op 30 mei 1955 overleed Bruno de Winter totaal onverwacht. Voor de medewerkers stond de tijd even stil. Zijn assistent Jan Nuyts volgde hem op. Nog tot einde 1956 bleef Jef Nys aan ’t Pallieterke meewerken. Toen was het gedaan en stapte hij definitief over naar het weekblad Kerkelijk Leven. Ook stond toen het stripverhaal Jommeke al in de steigers. De oud-VNV’er Jan Nuyts stond voor een radicalere Vlaamse koers waar Nys zich niet in thuis voelde. In het boek van Verachtert komt alvast een voor velen onbekend aspect uit het werk van Jef Nys tot leven.

Het boek werd uiterst verzorgd uitgegeven, bevat een heel beknopte bibliografie maar geen personenregister, wat te betreuren is.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

 

Tomas Verachtert, Jef Nys, De beginjaren als cartoonist, Uitgever ’t Pallieterke, Antwerpen, 2015, 221 blz., 22 € , ISBN nummer : 978 90 822 4431 1.

 

Foto’s © Reporters.