Voor sommige mensen is het nooit goed. Neem nu Joël De Ceulaer, de laatste rechtschapen journalist. De Ceulaer hecht veel belang aan het diversiteitsdebat: hij vindt dat te weinig mensen spreken over diversiteitsvraagstukken en nog veel minder mensen doen dat op de juiste manier. Maar dan katapulteert Bart De Wever het hele debat nog eens naar het eerste hoofdpunt van het VRT-journaal, dan zoekt de N-VA-voorzitter de verklaringen voor enkele problemen eens niet bij de allochtone gemeenschap, en dan is het wéér niet goed. Op Twitter kan De Ceulaer zijn eigen ergernis amper de baas – zoals trouwens vaker als het over N-VA gaat.

Het diversiteitsdebat is het favoriete debat is van veel progressieve Vlamingen. Eigenlijk is er maar één onderwerp waar linkse medemensen het nog liever over hebben: de N-VA. De reacties op de uitspraken van De Wever waren dan ook nogal voorspelbaar. Liever dan het te hebben over de link tussen integratie en radicalisering, tussen het migratiebeleid en de huidige maatschappelijke spanningen in Vlaanderen, moest het voor sommige criticasters alweer over de N-VA gaan. Je zal het altijd zien: die ene keer dat De Wever er zelf geen partijpolitiek spelletje van maakt, dan doen zijn tegenstanders het wel.

Nochtans is er veel te zeggen over de link tussen het (gebrek aan) migratie- en integratiebeleid enerzijds en radicalisering anderzijds. Racisme is tenslotte maar de koorts van een samenleving die verziekt wordt door kwalen die al jaren onderhuids aan het etteren zijn.

Non-beleid

De eerste stap op weg naar een oplossing is een volledige analyse. Als er vandaag in Vlaanderen problemen zijn met een bepaalde allochtone gemeenschap, dan zijn daar vele redenen voor. Verschillende oorzaken kunnen en moeten gesitueerd worden binnen de allochtone gemeenschap zelf. Maar – en dat is minstens even belangrijk – het moet gezegd dat ook de ontvangende gemeenschap (dat zijn wij) fouten heeft gemaakt. Decennia lang is er geen enkele inspanning geleverd om de nieuwkomers in te burgeren in onze samenleving. Er is een migratiebeleid gevoerd dat zo laks en ondoordacht was dat het de problemen voor de allochtone gemeenschap alleen maar kon vergroten.

Het gaat hier niet over de voorbije vijftien jaar. Het is ridicuul om kritiek op het (non)beleid rond integratie en migratie uit het verleden te begrijpen als kritiek op de voorbije elf jaar – de periode waarin N-VA zelf deel was van de Vlaamse regering. Moderne migratie beslaat de volledige tweede helft van de 20ste eeuw. In deze hele periode was er geen enkele georganiseerde integratiepolitiek – een historische vergissing waar we tot op vandaag een prijs voor betalen. Het migratiebeleid vertoonde bij momenten gelijkenissen met een opengrenzenbeleid, en moedigde actief de passieve migratie aan. Ook die beleidskeuze laat zich voelen tot op vandaag.

Het kan dus niet verbazen dat België proportioneel gezien een topleverancier is van Syriëstrijders. Sinds tien jaar doet de Vlaamse regering schuchtere pogingen om een gecoördineerd inburgeringsbeleid te voeren – maar dat wist de historische last van decennia non-beleid niét uit. Wat baat een cursus, wat baat een ’taskforce’, wat baat een straathoekwerker, als jongeren opgroeien in gezinnen waar ouders of grootouders geen Nederlands spreken, en volledig georiënteerd blijven op hun eigen verleden? Hoe kan je in tien jaar goedmaken wat in vijftig jaar is scheefgegroeid? De cijfers over taalachterstand en schoolachterstand bij allochtone jongeren zijn schrikbarend. Maar de dramatische statistieken komen niet uit de lucht vallen, noch zijn ze het gevolg van een kernracistisch Vlaanderen. Ze zijn vooral het gevolg van volgehouden politieke nalatigheid.

 

Schijnoplossingen

Zolang we de fundamentele oorzaken en de omvang van het probleem niet onder ogen willen zien, zijn we gedoemd om te blijven morrelen in schaduwdebatten en schijnoplossingen. De linkse fanfare, die roept om praktijktests tegen racisme of radicale quota, legt het probleem eenzijdig bij alomtegenwoordige ‘racisten’. Die analyse miskent de fundamentele achterstelling van de allochtone gemeenschap en de apartheid die nog altijd bestaat tussen de gemeenschappen. Niet veel beter is het rechtse orkest, dat hamert op de eigen verantwoordelijkheid van allochtone Vlamingen – daarbij voorbijgaand aan het feit dat je maar aan mensen kan vragen om kansen te grijpen als die kansen ook geboden worden.

Het hedendaagse Vlaamse inburgeringsbeleid is een goed begin, maar schiet structureel tekort. Ten eerste bereikt het Vlaamse beleid vooral jonge mensen, of mensen die nieuw aankomen in ons land. Heel wat allochtonen blijven buiten schot. Bepaalde oudere generaties dreigen verloren generaties te worden. Ten tweede mist het Vlaamse beleid vaak een stok achter de deur. Om echt slagkrachtig te zijn, zou het inburgeringsbeleid gekoppeld moeten zijn aan het migratiebeleid – maar in dit ingewikkelde land zijn die twee van elkaar gescheiden en verspreid over verschillende bevoegdheidsniveaus.

 

Het heeft geen zin om een ‘schuldige’ te zoeken voor deze mislukking. Alle politieke partijen hebben boter op het hoofd, want eerst was er voor de zogenaamde ‘gastarbeiders’ zogenaamd geen beleid nodig, en nadien zweeg men gewoon over de hele zaak uit angst om versleten te worden voor een Vlaams Blokker. Pas heel recent begint de Vlaamse politiek een beetje los te komen van die struisvogelreflexen. Een zondebok vinden helpt ons nu niet vooruit. Maar de eerlijkheid om te erkennen dat er decennia lang niets gedaan is, en dat daar veel kiemen liggen voor het multiculturele drama, die zijn we onze allochtone mede-Vlamingen wel verschuldigd.

 

Foto’s : (C) Reporters.